Damski Strój Łowicki XIXw.

Strój łowicki w wielobarwne pasy powstał samoistnie w pierwszej połowie XIX wieku, w okresie zmian społeczno-ekonomicznych w Królestwie Polskim. O jego kształcie zadecydowała pracowitość gospodyń, ich zdolności manualne, wrażliwość na kolory, duże poczucie piękna oraz chęć imponowania pięknością i odmiennością stroju sąsiadom z poza Księstwa.

Cechą charakterystyczną stroju łowickiego są samodzielne tkaniny lniano-wełniane w różnokolorowe pasy. Jest to strój młody z pierwszej połowy XIX wieku. Strój wsi wolnej, nie znającej już pańszczyzny, powstaje w atmosferze wolności i jest wyrazem niezależności, godności i dumy.

Pasiak na wełniak i inne części stroju utkany jest z dwóch rodzajów pasów: jednobarwnych szerokich, stanowiących tło pasiaka, oraz drobnych paseczków nazywanych najczęściej brążką.

Brążka występuje pomiędzy pasami jednobarwnymi, stanowiącymi tło pasiaka. Składa się z kilku a często i kilkunastu różnobarwnych i różnej szerokości paseczków. Układ pasków w brążce jest symetryczny lub asymetryczny w zależności od tego na jaką część odzieży tkanina jest przygotowywana.

Tkaniny na wełniak, gorset, stanik i spencerek mają asymetryczny układ pasków w brążce, natomiast tkaniny na fartuchy do pasa i na odziew mają w brążce symetryczny układ pasów.

Pasiaki zostały wymyślone przez utalentowane osoby, które tworzyły modę zaakceptowaną przez środowisko. Moda ta wędruje do tkaczek, ale żadna z nich nie zrobi identycznej tkaniny. Zmienia modę według własnego upodobania i możliwości materialnych. Nie ma stałych wzorów i ustalonych kanonów, każda z nich jest indywidualnym twórcą.

Rewolucja przemysłowa, zaczynająca się na ziemiach polskich po 1815 roku, ogarnęła najwcześniej przemysł włókienniczy, który stworzył zapotrzebowanie na wełnę. Sprzyjało to hodowli owiec, a ta w gospodarstwach chłopskich po reformie rolnej była prowadzona na szeroką skalę. Część wyprodukowanej wełny gospodynie wykorzystywały na własny użytek. Mając dobre warunki materialne chciały swoje rodziny pięknie ubierać. Zamiast jednobarwnego, lnianego stroju w latach czterdziestych pierwszej połowy XIX wieku wprowadzono wielobarwny strój lniano-wełniany w różnokolorowe pasy, co znakomicie warunkowała pracach na krosnach.

Kolorystyka i kompozycja pasiaków zmieniała się ciągle. Strój XIX w., pod względem kolorystycznym w niczym nie jest podobny do stroju XX wieku.